Bello-de-niue
Mirabilis jalapa
Nyctaginaceae
Autre noum : Bello-de-nue.
Nom en français : Belle-de-nuit.
Descripcioun :La bello-de-niue nous vèn d'Americo dóu miejour. Au nostre, se pòu trouba dins lis escoumbre umide o en ribo d'aigo proche d'oustau. Se recounèis à si lòngui flour en tube, roujo o d'àutri coulour, que se duerbon lou vèspre. Fai de gròssi boussello. Li fru, negre soun dur e berrugous.
Usanço :Aquesto planto empouisounanto (subretout la grano) èi di proun utilisado en Americo pèr lucha contro li fèbre, l'enflamacioun e pèr sougna li plago e li macaduro (jus de fueio). Ajudo peréu à pissa. Li flour podon servi pèr acoulouri lou manja.
Port : Aubret
Taio : 0,5 à 1(1,5) m
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Mirabilis
Famiho : Nyctaginaceae
Coulour de la flour :
Roujo
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 2 cm
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
De juliet à óutobre
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Mirabilis jalapa L., 1753
Genèpi
Artemisia glacialis
Asteraceae Compositae
Noms en français : Genépi des glaciers, Genépi des Alpes.
Descripcioun :Lou genèpi trachis en mato dins li roucas e esboudèu cauquié de mountagno, au lume. Li flour soun jauno d'or alor que li fueio, en generau trifido, an de tros primàri larjo de 0,5 à 1 mm. Pensa de coumpara emé lis àutri genèpi dis Aup.
Usanço :Se saup proun que lou genèpi sèr pèr adouba la liquour dóu meme noum. Èi peréu bon en tisano "pèr lou chaut e frèi" ; pamens la fau pas faire trop forto que "t'achapo lou bàti-couor" (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 59). Ajudo à la digestioun, e bon contro lou tussi e li fèbre. Èi peréu vertuous contro li plago e macaduro.
Port : Erbo
Taio : 5 à 15 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Artemisia
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 2 à 4 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 2200 à 3000 m
Aparado :
Vo
Remarco : Meno aparado
Juliet à setèmbre
Liò : Roucas
- Paret
- Roucaio
- Esboudèu
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Ouèst-Aupenco
Ref. sc. : Artemisia glacialis L., 1753